Είναι ένα από τα πιο παλιά μοναστήρια της Κρήτης, νότια του χωριού Βενεράτο (20 χλμ. νότια του Ηρακλείου) και χτίστηκε τον 6ο αιώνα πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού, όπως βεβαιώνουν τα κιονόκρανα που βρίσκονται στον περίβολο της. Είναι γυναικείο μοναστήρι.

Ο κεντρικός της ναός είναι μια τρίκλιτη βασιλική αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και λειτουργεί από τους πρώτους αιώνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ενώ ήκμαζε επί βενετσιάνικης περιόδου.

Πίσω από τον ναό  βρίσκεται μια μυρτιά ηλικίας 1.800 ετών που ο θρύλος θέλει να συνδέεται με την εικόνα της Παναγίας. Το μοναστήρι της Παλιανής είναι γνωστό για το ιερό αυτό δέντρο της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας. Στα φύλλα της μυρτιάς αποδίδονται θεραπευτικές ιδιότητες.

Στο μοναστήρι λειτουργεί μουσείο με εικόνες, ιερά κειμήλια και διάφορα βιβλία μεγάλης ιστορικής αξίας.