Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου είναι από τα πιο μεγάλα και αξιόλογα μουσεία στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη. Οι συλλογές του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου περιλαμβάνουν μοναδικά έργα κρητικής τέχνης, που βρέθηκαν σε ανασκαφές στο κεντρικό και ανατολικό τμήμα του νησιού και τα οποία καλύπτουν μια χρονολογική περίοδο περίπου 7000 ετών, από τη νεολιθική (7000 π.Χ.) έως τη ρωμαϊκή περίοδο (3ος αιώνα μ.Χ.). Τα περισσότερα αντικείμενα χρονολογούνται στους προϊστορικούς χρόνους και στη λεγόμενη μινωική περίοδο, που πήρε το όνομά της από τον μυθικό βασιλιά του νησιού, Μίνωα. Η συλλογή με τις μινωικές αρχαιότητες στην οποία ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι θησαυροί από το ανάκτορο της Κνωσού, είναι η σημαντικότερη στον κόσμο και το μουσείο δικαίως θεωρείται το κατ’ εξοχήν μουσείο του μινωικού πολιτισμού. Περιλαμβάνονται αγγεία, λαξευτά λίθινα αντικείμενα, σφραγίδες, μικρά γλυπτά, μεταλλικά αντικείμενα που ανακαλύφθηκαν σε ανάκτορα, επαύλεις, οικισμούς, ταφικά μνημεία, ιερά και σπήλαια. Πολύ σημαντικά θέματα, όπως οι μινωικές τοιχογραφίες παρουσιάζονται χωριστά από τη συνολική χρονολογική σειρά. Η έκθεση καταλαμβάνει συνολικά είκοσι επτά αίθουσες. Τα αντικείμενα δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα του κρητικού πολιτισμού, όπως αυτός αναπτύχθηκε σε διάφορες περιοχές και σημαντικά κέντρα. Επεξηγηματικά κείμενα, φωτογραφίες, διαδραστικά συστήματα, σχέδια και μακέτες μνημείων συμπληρώνουν την έκθεση.

Το κτίριο, όπου στεγάζεται, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και κατασκευάστηκε μεταξύ των ετών 1937 και 1940, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού. Στην ίδια θέση κατά τη διάρκεια της βενετοκρατίας βρισκόταν η καθολική μονή του Αγίου Φραγκίσκου, που καταστράφηκε από σεισμό το 1856 και τα ερείπιά της είναι ορατά σήμερα πίσω από τον κήπο του μουσείου.